Buzağı Bakım ve Beslenmesi

​İneklerin çoğu yardıma ihtiyaç duymadan doğururlar. Normal doğumun ilk aşamasında yavruyu çevreleyen zarların bir bölümünün oluşturduğu su kesesi vulvadan dışarı çıkar. Zorunlu olmadıkça doğuma müdahale edilmemelidir. Eğer baş ve ayaklar görüldükten sonraki 1 saat içerisinde doğum gerçekleşmemiş ise yardım gerekir.

     

Doğan buzağıya azami özen gösterilmelidir.

 

Doğum gerçekleşir gerçekleşmez yavrunun ağız ve burnundaki müköz (sümüksü) kalıntı temizlenmeli, göbek kordonu doğum esnasında dipten kopmuş ise bu bölgeye tentürdiyot üç gün boyunca günde iki kez sürülmelidir.

 

Göbek kordonu dipten kopmamış ise karnına en yakın kısımdan başlayarak kordon aşağıya doğru sıvazlanmalı ve içindeki sıvı boşaltılmalıdır. Daha sonra içine tentürdiyot akıtılan göbek kordonu karına 4-5 cm uzaklıktan antiseptiğe batırılmış bir iple bağlanmalı ve bağlanan noktanın 3-4 cm altından temiz bir makasla kesilmelidir. Bu bölgeye 2-3 gün süre ile günde iki defa tentürdiyot uygulanmalıdır.

 

Doğumdan sonra inek yavrusunu yalayarak yavrunun kurumasına hem de dolaşımın hızlanmasına yardımcı olur. Eğer inek herhangi bir nedenle bu işi yapmıyor ise buzağının üzerine hafif tuz serpilerek yalaması teşvik edilmeli veya kuru bir bez veya yataklık kullanılarak buzağı iyice silinmeli ve kurutulmaya çalışılmalıdır.

 

Normal bir buzağı doğumundan yarım saat sonra ayağa kalkar ve bir saat içerisinde annesini emmeye çalışır. Buzağı emmeden memeler uygun bir antiseptik ile temizlenmelidir.

 

Eğer yavru anasını emerse ineğin sağımı sırasında devamlı yavrunun emmesini isteyeceğinden sağım zorlaşır ve verim düşüklüğü olur. Ayrıca memeden emen yavrunun ne kadar süt içtiği de bilinemez. Bu nedenle mümkünse ağız sütü sağılarak biberon ile yavruya içirilmelidir.

 

Doğumu takiben üretilen ağız sütü; normal süte göre daha fazla kuru madde, protein, mineral, vitamin ve buzağının hastalıklardan korunmasına yardımcı olacak bağışıklık maddelerine sahiptir.

 

Her buzağı doğumu müteakip en kısa sürede (2 saati geçmemeli) ağız sütü içmesi sağlanmalıdır. Düveler ve ikinci doğumunu yapan genç inekler yeterli miktarda antikor oluşturamayabilirler. Gerekirse olgun ineklerden alacağınız ağız sütü ile yavruları destekleyiniz.

 

İlk üç gün 12 saat arayla buzağıya ağız sütü verilmesi sağlanmalıdır.

 

Buzağı Yaşı

Besleme/Yemleme

1-3 Günler

Doğumdan sonraki ilk iki saate en az 3 kg civarında ağız sütü verilerek, buzağının ilk 12 saat içinde en az 6 litre ağız sütü alması sağlanmalıdır. Buzağılar ilk 3 gün sadece anne sütü (kolostrum) ile beslenmelidir.

 

4-27 Günler

Temiz ve ılık süt ya da süt ikame yeminden (35-37 ºC) günde iki öğünle canlı ağırlığının % 10’u kadar, soğuk havalarda (-10 ile –15 derecenin altındaki sıcaklıklarda) % 25-50 ek kuru madde verilmelidir.

Buzağının önünde her zaman içilebilir temiz su bulundurulmalıdır.

 

28-56 Günler

Rumende arzu edilen şekilde fermente olan ve rumen gelişimini sağlayan buzağı başlangıç yemi doğumu takip eden 28 günden itibaren buzağının serbest tüketimine sunulmalıdır. Buzağının ihtiyacı olan protein, enerji ve diğer besin öğelerini karşılayacak buzağı başlangıç yeminin pelet kalitesi yüksek olmalıdır.  

Buzağı başlangıç yemi tüketime bağlı olarak süt ya da süt ikame yemi % 25-50 azaltılmalıdır. Günlük buzağı başlangıç yemi tüketimi arzulanan düzeye (1 kg)  gelince süt ya da süt ikame yemi kesilebilir.

Buzağının önünde her zaman içilebilir temiz su ve kaliteli kaba yem bulundurulmalıdır.

 

Buzağıların barınaklarına özen gösterilmelidir.

 

            Buzağılara doğumdan hemen sonra yaşamlarını sağlıklı olarak sürdürebilecekleri barınak koşulları sağlanmalıdır. Bu amaçla;

 

İneklerin bulunduğu ortamda çoğalma imkanı bulan zararlı mikrop ve parazitlerin buzağılara bulaşmaması ve buzağılara daha kontrollü barınma ortamı sağlanması için buzağılar; ineklerden (yetişkin hayvanlardan)  kesinlikle ayrı ortamlarda barındırılmalıdır.

 

Buzağılar iki haftalık oluncaya kadar bağlanmamalıdır. Buzağıları kontrol altına almak, hastalıklardan ve yaralanmalardan korumak için doğumdan hemen sonra her biri için hazırlanmış buzağı kulübelerine (veya bölmelerine) alınır. Tabanına yumuşak, temiz ve kuru altlık serilen bu bölmeler buzağılar birbirlerini görebilecek fakat temas edemeyecekleri, birbirlerini ememeyecekleri ve zarar veremeyecekleri şekilde düzenlenmelidir. Buzağılar kulübenin eni 100-120 cm, yüksekliği 85-90 cm. boyu 2,70-3,30 cm. olmalıdır. (Hayvan refahı bakımında buzağı kulübesi alanı en az 1,5 m² ve gezinme yeri 1,5-1,8 m².)

 

Üç haftadan yaşlı buzağılar gurup halinde, serbest yetiştirilebilir. Süt emme döneminden (8 hafta) sonra veya en erken 3 haftalık yaşta buzağılar 3-5 buzağının bulundurulabileceği en az 6 m2’lik gurup bölmesine (padok) alınmalıdırlar. Başlangıçta buzağı başına 1,3 m2, daha sonra 1,8 m2 yer gerekmektedir.

 

Doğumu müteakip kurulanan ve ağız sütü verilen buzağılar derhal 2-3 saat içinde barınak dışında buzağı bölmeleri veya kulübelerine alınarak 8 hafta süreyle kulübelerinde kalması sağlanmalıdır.

 

Barınak; temiz, havadar, kuru, ılık ve aydınlık olmalı; buzağılar kesinlikle hava cereyanında kalmamalıdır.

 

Güneş ışınlarının buzağının kemik ve vücut gelişimini olumlu yönde etkilediği unutulmamalıdır. Buzağı barınakları mutlaka yeterince güneş ışığı alabilecek şekilde planlanmalıdır.

 

 “Bir yer kirli ise her yer kirlidir” ilkesi ile hazırlanan biyogüvenlik planı dahilinde buzağı barınaklarının hijyenine özen gösterilmelidir.

 

            Önemli ekonomik kayıplara yol açan buzağı ishallerini önlemek için;

 

Sürüde sağlıklı inekler oluşturarak, doğacak yavrulara koruyucu maddelerin aktarmasını temin edilmelidir.

 

Yavruyu ishallerden korumak için gebe ineğe koruyucu aşı uygulanmalıdır.

 

Sürüde iç parazit muayenesi yapılarak, gerekirse paraziter mücadele yapılmalıdır.

 

Doğum odası ılık ve temiz tutulmalı, doğumdan sonra temizleyip dezenfekte edilmelidir.

 

Buzağılara içirilen süt; taze ve 36-37 0C sıcaklıkta, süt ve su verilen kaplar temiz olmalı; kova yerine biberonlar tercih edilmeli ve biberon deliklerinin geniş olmasına dikkat edilmelidir.

 

Buzağılar arasında ishal çok süratle yayılır. Bu nedenle şişeler, kovalar ve ağız sondaları dezenfekte edilerek bulaşma riskini azaltılmalıdır.

 

Hasta hayvanlar derhal sağlıklı hayvanlardan ayrılmalıdır.

 

İyi drenajı olan buzağı kulübeleri kullanılmalıdır.

 

Genel sanitasyon tedbirleri kapsamında; iğne uçlarını sıkça değiştirerek, dışkı ile kaplı, nemli ortamlarda buzağılara aşı yapmaktan kaçınılmalıdır.

 

Bir ishal salgınında, erken tanı ve tedavi çok önemlidir. İshal başladıktan 12 saat içinde dışkı örneklerini teşhis için laboratuvara gönderilmelidir. İshal görülür görülmez oral rehidrasyon preparatları kullanılmalıdır.

 

İshalleri engellemek ve salgınları tedavi etmek için ishaller ile mücadeleyi veteriner hekiminizin önerisine göre bir plan dahilinde uygulanmalıdır.

 

Buzağılarda; boynuz köreltme ve fazla meme uçlarının kesilmesi;

 

Hayvanların birbirlerine ve bakıcılara zarar verme tehlikesini azaltmak amacıyla elektrikli boynuz köreltme aletiyle boynuzların büyümesini sağlayan hücrelere zarar verilerek boynuz köreltilir. Bu amaçla hazırlanmış kimyasal maddeler de (kostik soda) boynuz köreltmede kullanılabilir. Buzağı 20-30 günlük olunca boynuz köreltilmelidir.

 

Memelerin görünüşünü bozan, sağımda güçlük oluşturan ve mastit (meme yangısı) tehlikesini artıran fazla meme uçlarının erken dönemde alımının boynuz köreltme ile birlikte yapılmasında fayda vardır. Arka meme bölümleri arasındaki fazla meme ucunun alınması için bölgenin temizlenmesi ve dezenfekte edilmesi ve keskin bir makasla alınması yeterlidir.